آیا یک نفرمی‌تواند به تنهایی باعث سقوط بازار بورس شود؟

بخوانیم وحیرت بکنیم! آیا جهالتی بالاترازاین برای انسان قرن بیست ویکّمی قابل تصوّرمیباشد!؟ نظام اقتصادی-اجتماعی جهانی شده!به این جمله اندکی بیندیشیم: دستکاری بازارقراردادهای آتی در دوران نرم‌افزارهای تجاری اتوماتیک!!!

درست پنج سال بعد ازآن "سقوط ناگهانی" که باعث سقوط یک تریلیارد دلاری بازار ها شد، انگشت اتهام مقامات آمریکایی به طرف یک نفر نشانه رفته – مردی ۳۶ ساله که درمحله هانزلو درغرب لندن زندگی می‌کند وکارش خریدوفروش سهام است.

ولی مگرمی‌شود بزرگترین فاجعه بازاربورس دریک دهه اخیررا گردن تنها یک نفر انداخت؟

شاید فکر کنید ارباب مالی دنیا شدن، شکل دادن به بازارها از راه دور، پایین آوردن یک تریلیارد دلاری ارزش بازار بورس آمریکا و ایجاد میلیون‌ها دلار درآمد برای خودتان کار سختی باشد.

ولی بر اساس اتهاماتی که اتفاقا از طرف اف‌ بی‌ آی (پلیس فدرال آمریکا) وارد شده، شما لازم نیست برای این کار کت و شلوار بپوشید و ساعت شش صبح به مرکز مالی لندن بروید.

شما می‌توانید با وجود سی و چند سال سن داشتن همچنان در خانه پدر و مادرتان در حومه شهر زندگی کنید، لباس ورزشی کهنه خاکستری‌رنگی بپوشید و وقت خود را صرف ور رفتن با کامپیوتردر اتاقتان بکنید.

می‌توانید ظهر از خواب بیدار شوید و ساعت ۴ صبح هم بخوابید.

برای خود بازار تجارتی شیکاگو (از مهم‌ترین بازارهای اقتصادی دنیا) جا بگیرید – لازم نیست به شیکاگو بروید، از راه دور هم می‌شود جا گرفت. روی روند حرکتی سهام شرکت‌های بزرگ آمریکا در فهرست اس‌اند‌پی ۵۰۰ (فهرست ۵۰۰ سهام برتر در بازار بورس سهام نیویورک و نزدک) شرط ببندید.

اگر می‌خواهید بازارسقوط کند، برای سهامی که اصلا متعلق به شما نیست و قصد فروش آنها را هم ندارید سفارش فروش ثبت کنید. هدف شما تاثیر گذاشتن بر بازاراست بدون این‌که واقعا چیزی بخرید یا بفروشید.

قراردادها زمانی بسته می‌شوند که به پایین‌ترین قیمت دربازارعرضه شوند. اگرمی‌خواهید سفارش‌های فروشی که ثبت کرده‌اید هیچ‌گاه الزامی نشوند فقط لازم است قیمت پیشنهادی خود را اندکی بالاتر ازپایین‌ترین قیمت بازار نگه دارید.

بقیه سهامداران وقتی تابلوی سفارش‌های بازاررا نگاه می‌کنند، بیشتر با درخواست فروش روبرو می‌شوند تا درخواست خرید. نگرانی از پایین رفتن قیمت تحت فشار عرضه باعث می‌شود آنها هم شروع به فروختن کنند – یا نرم‌افزارهایشان به شکل اتوماتیک وارد عمل می‌شوند – و قیمت‌ها سقوط می‌کنند.

شما میتوانید ازچنین شرایطی برای کسب درآمد استفاده کنید. یکی از روشهای کسب درآمد ثبت یک سفارش واقعی برای خرید است.

هراس مالی

بنا بر اتهامات اف‌بی‌آی، نویندر سینگ سارائو، که دوستان و همسایگانش نَو صدایش می‌کنند، این کار را در چنان مقیاس و با چنان نتیجه پرمنفعتی انجام داد که درآمدش در عرض چهار سال به ۴۰ میلیون دلار رسید.

و این مساله باعث تحقیر مقامات نظارتی یعنی کمیسیون قراردادهای آتی شیکاگو در ایالات متحده و نهاد نظارتی بریتانیا شده چون ادعا می‌شود که او توانسته قوانین نظارتی را دور بزند و استعلام‌های مراجع نظارتی را برای بیش از پنج سال بی‌پاسخ بگذارد.

در اواخر آوریل ۲۰۱۰ بود که نویندر سینگ سارائو شرکت جدیدی در جزیره نویس در دریای کارائیب ثبت کرد. نام این شرکت که با مسئولیت محدود به ثبت رسیده بود "نوسارائو بازارها را می‌دوشد" بود. بعید می‌دانم که لازم به ذکر باشد که این شرکت هیچ ربطی به محصولات لبنی نداشت. بنا بر ادعای اف‌بی‌آی، این شرکت برای احتراز از پرداخت مالیات به ثبت رسیده بود.

اف‌بی‌آی می‌گوید که آقای سارائو درست پنج سال پیش، بین ساعت ۱۱:۱۷ صبح و ۱:۴۰ بعدازظهر روز ۶ مه ۲۰۱۰، با استفاده از یک برنامه کامپیوتری تعداد زیادی سفارش فروش ثبت کرده بود.

اف‌بی‌آی ادعا می‌کند که تعداد سفارش‌های فروشی که او ثبت کرده بود به اندازه کل سفارش‌های خریدی بود که دیگر حضار بازار ثبت کرده بودند. هراس مالی چند دقیقه بعد شروع شد.

اس‌اند‌پی ابتدا بین ۱:۴۱ و ۱:۴۴ بعدازظهر ۳ درصد و سپس در عرض ۱۵ ثانیه ۱.۷ درصد دیگر سقوط کرد. اس‌اند‌پی به شکل بی‌سابقه‌ای در عرض چند دقیقه ۶ درصد سقوط کرد و سپس به جای اول خود بازگشت.

'خیلی باهوش، خیلی کوشا'

البته مواردی که در بالا ذکر شده فقط طرف اف‌بی‌آی داستان است. اطلاعات ما از طرف دیگر داستان به صحبت‌های وکلای آقای سارائو در دادگاه که دستگیری او را به "صاعقه در آسمان صاف"تشبیه کرده بودند، محدود می‌شود.

آقای سارائو باید برای آزادی ۵ میلیون پوند وثیقه بگذارد ولی هنوز نتوانسته این مبلغ را فراهم کند. او تلاش می‌کند تا دادگاه با درخواست استرداد ایالات متحده موافقت نکند.

پذیرفتن اتهامات اف‌بی‌آی برای تجار دیگری که در بازار بورس فعالیت می‌کنند هم سخت است. اگر نرم‌افزار کامپیوتری او در ساعت ۱:۴۰ بعدازظهر ۶ مه بسته شده بود، چطور ممکن است سقوط هنگفت ارزش بورس بعد از آن زمان رخ بدهد؟

آیا یک نفر واقعا می‌تواند چنین هرج‌و‌مرجی در بازارها ایجاد کند؟

آقای سارائو پیش از آن‌که شرکت تجاری خود را به آدرس خانه پدری به ثبت برساند از دانشگاه برونل فارغ التحصیل شده بود و پنج سال هم در دفتر شرکت بازرگانی فوتکس، که در بخش کالا و قراردادهای آتی فعال است، در شهر وکینگ کار کرده بود.

به گفته فوتکس او هیچ کار نادرستی در زمان اشتغال در شرکت انجام نداده بود. شرکت در عین حال می‌گوید که او هیچ‌گاه برای خرید و فروش از نرم‌افزار استفاده نمی‌کرد و همه خریدها و فروش‌هایش را "دستی" انجام می داد.

پائولو روسی، رئیس شرکت فوتکس، می‌گوید او "خیلی باهوش و خیلی کوشا بود و مشکلی با ریسک کردن نداشت و ریسک هم می‌کرد." ولی برای این ادعا که آقای سارائو توانسته بازار شیکاگو را دستکاری کند و بازارهای مالی بین‌المللی را به وحشت بیاندازد اعتباری قائل نیست.

آقای روسی در مصاحبه با بلومبرگ گفته که "شخص عجیبی بود چون علاقه‌ای که به پول داشت از سر علاقه به خرج کردن پول نبود. او فقط دنبال بزرگ کردن حساب تجاری خود بود."

عدم وجود نقدینگی

کارشناسان امر ابتدا "صندوق سرمایه‌گذاری وادل و رید" در کانزاس را مسئول این "سقوط ناگهانی" می‌دانستند. این صندوق می‌خواست چیزی معادل 4.1 میلیارد دلار قرارد آتی را بفروشد – سفارش فروش چنان بزرگی که باعث سقوط آزاد قیمت‌ها شد.

پرفسور مائورین اوهارا، استاد دانشگاه کرنل، که به عنوان یکی از اعضای "کمیسیون سقوط ناگهانی" در بررسی این اتفاق نقش داشت، به شدت با این نظریه جدید که همه تقصیر را گردن یک نفر می‌اندازد، مخالف است.

"می‌توان در موقعیتی بود که در یک لحظه ۱۰۰ فروشنده دارید ولی ۱۰۰ خریدار ندارید. در چنین حالتی سقوط قیمت نه به خاطر کم شدن ارزش دارایی مزبور بلکه به خاطر عدم وجود نقدینگی در آن لحظه است."

به گفته خانم اوهارا، سقوط ناگهانی سال ۲۰۱۰ نه به خاطر کارهای یک نفر بلکه به خاطر این کمبودهای مقطعی نقدینگی اتفاق افتاد. از آن زمان به بعد شاهد چندین "سقوط ناگهانی کوچک" دیگر هم بوده‌ایم.

از طرف دیگر صحبت با کسانی که آقای سارائو را می‌شناسند تصویر دیگری از داستان به دست می‌دهد. آنیل پوری، یکی از دوستان کودکی و همسایه او، می‌گوید او "یک آدم خوب، و اهل معاشرت است." ولی در عین حال اتهام دستکاری در بازارهای شیکاگو برایش عجیب است.

روپیندار کسار، یک دوست خانوادگی دیگر، به بی‌بی‌سی گفت که چنان از شنیدن این خبر شوکه شده بود که نتوانسته بود روز بعد سر کار برود و هنوز هم نتوانسته این اتفاق را درک کند.

تجارت اتوماتیک

البته اگر بخواهیم منصفانه برخورد کنیم باید بگوییم که مقامات آمریکایی تنها آقای سارائو را مسئول سقوط ناگهانی ۶ مه که برای مدت کوتاهی باعث سقوط یک تریلیارد دلاری ارزش بازارهای آمریکا شد نمی‌دانند. ولی او را متهم می‌کنند که با از بین بردن توازن میان سفارش‌های خرید و فروش و ایجاد بی‌ثباتی در بازار در ایجاد این سقوط ناگهانی نقش داشته.

آنها همچنین دعا می‌کنند که درآمد آن یک روز او ۸۷۹ هزار دلار بوده. آنها همچنین به ایمیلی اشاره می‌کنند که آقای سارائو در آن می‌گوید که بیشتر پولش را ظرف تنها ۲۰ روز خرید و فروش به دست آورده.

در صورتی که اتهامات اف‌بی‌آی درست باشد، باید بپذیریم که آقای سارائو احتمالا توانسته فعالیت‌های خود را به راحتی برای چند سال از دید ناظران مخفی نگه دارد.

اتاق تجارتی شیکاگو در روز سقوط ارزش سهام به او گفته بود که "انتظار می‌رود که تمام سفارش‌ها از روی خلوص و با هدف ورود به معامله‌های واقعی ثبت شوند."

بعد از سقوط هم به او اجازه خرید و فروش داده شده بود. نهاد نظارتی بریتانیا در تاریخ ۲۹ مه ۲۰۱۴ از او درباره سفارش‌های فروشی که ابتدا ثبت و سپس فسخ کرده بود استعلام کرده بود ولی او در جواب گفته بود که "از آن تجار سنتی است که هنوز دستی ثبت سفارش می‌دهد" و تا حتی یک ماه پیش هم در بازار فعال بود.

اهمیت اصلی اتهامات اف‌بی‌آی بیشتر از آن‌که درباره کردار شخصی نو سارائو باشد در راحتی بیش ازپیش دستکاری بازار قراردادهای آتی در دوران نرم‌افزارهای تجاری اتوماتیک است.